دفاع مقدس، هویت و خاطره‌­ی جمعی

۱) «تاریخ» یک قوم و ناحیه به مثابه وجود «حافظه» برای یک فرد، حیاتی و حائز اهمیت است. «خاطره­ی جمعی» بارزترین نمود تاریخ یک قوم است. «خاطره­ی جمعی» اگر چه شامل همه­ی تجربیات مردم یک قوم است اما حوادث خاص و نادر در ایجاد و تداوم «حافظه­ی جمعی» یا همان «تاریخ» سهم اساسی و نقش تعیین کننده­ای دارند. برای مثال: «جنگ» تأثیر مهمی در «خاطره­ی جمعی» یا همان «تاریخ» یک قوم دارد.

۲) «دفاع» هویت­بخش است. اساساً دفاع وقتی معنا پیدا می­کند که هویتی دچار خطر شده باشد. جنگ تحمیلی به یک معنا در چنین گفتمانی قابل فهم است. «انقلاب اسلامی» به ایرانیان هویت داده بود و تجاوز رژیم بعث، هویت ایرانیان را دچار خدشه کرده بود. صدام به دنبال جدایی خوزستان بود تا از آن طریق ایران را نیز اشغال کند. اما دفاع مقدس از هویت جدید ایرانیان(انقلاب اسلامی) حفاظت کرد.

۲)  رخدادها برای همشه در خاطره جمعی محفوظ نمی­مانند مگر آنکه مکتوب شوند. به بیان دیگر تا خاطره تبدیل به متن نشود، در همان محبس فردی باقی می­ماند. نهایتاً سینه به سینه منتقل می­شود. قدر مسلم در این انتقال، هم خطر تحریف است و هم بیم فراموشی. بنابراین باید به سراغ کتابت رفت و «خاطره­ی جمعی» را «مکتوب» کرد. خاطره­ی مکتوب شده اگر چه فردی باشد اما به حیطه­ی خاطره­ی جمعی و تاریخ وارد می­شود و قادر به هویت­بخشی است.

۴) «پایی که جا ماند» خاطرات سید ناصر حسینی­پور از این زاویه نیز قابل تأمل است. تأثیرگذاری، سهم و نقش استان کهگیلویه و بویراحمد در دفاع مقدس، رفته رفته داشت به فراموشی سپرده می­شد. اما سیدناصر با این اثر هر چند کوتاه و عقیمش، هم خاطره­ی فردی خود را نوشت و هم بخشی از «حافظه­ی جمعی» استان ما را مکتوب کرد. حالا هویت فراموش شده­ی رزمندگان استان در جنگ احیاء شده است و از این رهگذر هویت بومی تقویت می­شود. چراکه مردم استان خود را در بقا و حفظ هویت ایرانیان سهیم دانسته و بر تأثیرگذاری خود در این مهم آگاه شده­اند.