حاشیه های مهمتر از متن رحلت هاشمی رفسنجانی

پیام تسلیت رهبری دربارۀ رحلت مرحوم هاشمی رفسنجانی، حاشیه‌هایی را به‌دنبال داشت. دوستان و غیردوستان رهبری با دقت در تعابیر این پیام سعی کردند به نکته‌هایی پی ببرند. مثل اینکه چرا رهبری از تعبیر«آیت الله» استفاده نکرد؟ چرا گفته است که «در آن سال‌ها» تکیه‌گاه مطمئنی بود؟ چرا رهبری گفته است که اختلافات نتوانست محبت عمیق «او» را کم کند و برعکسش را تصریح نکرده؟ چرا از تعبیر «تلاش‌های» گوناگون به‌جای خدمات گوناگون استفاده کرده است؟ چرا از خداوند طلب «غفران و رحمت و عفو الهی» کرده است؛ و نه علوّ درجات؟!

امروز هم طبیعتاً پس از اقامۀ نماز میت توسط رهبری بر پیکر ایشان، باز این پرسش مطرح شد که چرا رهبری عبارت «اللهمّ إنّا لانَعلَمُ مِنهُ إلا خیراً» را در نماز قرائت نکرده است؟! و در عوض با عبارات متعدد و گوناگون برای ایشان از خداوند طلب «رحمت و عفو و مغفرت» کرده است؟!

اینکه رهبری دقیقاً به دلیل کدامین اختلاف‌نظرها و تلاش‌هایی که در پیام تسلیت بدانها اشاره کرده، اینچنین موضع گرفته است، نمی‌توان ادعای قطعی کرد. اما آنچه در این میان مهم‌‌تر است، اینست که همۀ این حاشیه‌ها و جنجال‌ها و برداشت‌ها دلالت بر این واقعیت می‌کند که:

امروز رهبر ایران در میان دوست و دشمن اینگونه شناخته شده که کلمه‌به‌کلمهٔ اظهاراتش با حساب‌وکتاب است و بر اساس دلیل و منطق سخن می‌گوید و برخلاف بزرگ‌سیاستمدارانِ تاریخ و جهان، می‌توان روی حرف او حساب باز کرد.

امروز دیگر همه می‌دانند که رهبری، با وجود آنکه همواره به‌عنوان یک سیاستمدارِ کهنه‌کار شناخته شده، اما برخلاف آنچه که در عالَم سیاست رایج است، هیچ‌گاه بنا نداشته و ندارد که دوپهلو و مبهم سخن بگوید تا در مواقع لزوم بتواند از گفته اش فرار کند!

حالا دیگر همه می‌دانند که او «صداقت» دارد و در این صداقت، حتی رفاقت شصت‌ساله هم خللی وارد نمی‌کند که در نمازش جمله‌ای را بگوید که با عقیدۀ شخصی‌اش مطابق نیست و دروغ گفته باشد! در نظرهایش تزلزل ندارد که یک روز در مقابل کسی موضع بگیرد و روزی دیگر (پس از مرگش) او را بیش از حدّ تمجید کند.

حالا با این حاشیه‌ها بیشتر مشخص می‌شود که او برخلاف روالِ معمولِ سیاستمدارانِ بزرگ، نان‌ را به‌نرخ‌روز نمی‌خورد که بخواهد از مرگ یک نفر برای خودش بهره‌برداری کند و او را به‌نفع خویش تصاحب کند. شخصیتی دوچهره نیست که در خفا یک‌جور نسبت به دیگران موضع بگیرد و در جَلا گونه‌ای دیگر. با مردم کشورش همانگونه صادق است که در اندرونیِ بیتش با نزدیکان.

وقتی در پیام مکتوب «دعا» می‌کند و برای میت «نماز» می‌خواند، واقعاً دارد با خدا سخن می‌گوید، نه اینکه بخواهد ریاکارانه ملاحظۀ رسانه‌ها و بازتاب‌ها و… را بکند.

خلاصه اینکه باید دلیل همۀ این نکته‌ها را در همان عبارتِ پایانیِ مستندِ چندسال پیشِ بی‌بی‌سی که دربارۀ رهبری ساخته بود (که از معدود عباراتِ واقع‌بینانۀ آن مستند هم بود) جستجو کرد:

«آیت‌الله خامنه‌ای خودش را نه در قبال مردمِ کشورش و نه در قبال تاریخ، بلکه فقط در مقابل خدا پاسخگو می‌داند…»