اوقاف و این بیلبوردهایش!

حامد خسروشاهی

بدون مقدمه می‌روم سراغ دغدغه ذهنی این روزهایم که بعد از دیدن تبلیغات پر رنگ رادیویی، تلویزیونی، مطبوعاتی، بیلبوردی و… این روزها به مناسبت هفته یا دهه وقف (هر دو عبارت استفاده شده است) و عبارت‌هایی همچون «همه واقف باشیم» حاصل شده است.
در اهمیت وقف و نظام اقتصادی حاصل از آن که قرن‌ها پشتوانه مناسک اسلامی، مساجد، تبلیغ دین و… بوده است تردیدی نیست اما جایگاه سازمان اوقاف و امور خیریه که بخصوص در سال‌های گذشته به شدت فربه و تبدیل به نظام خشک اداری شده است می‌تواند محل بحث باشد. اصلا همین مساله که آیا برای ترویج وقف بیلبورد، سفارش آگهی‌های رنگارنگ به مطبوعات، جذب و به‌کارگیری خبرنگاران خوب برای حضور در رسانه‌ها، برگزاری همایش‌های مختلف، برنامه تلویزیونی با پرداخت هزینه و… لازم است یا نه خودش جای گفت‌و‌گو است.
آیا مردی که در همین تهران فرشی را به مسجدی وقف کرده و یا آن روستایی که از گره آب یک چاه آب، ساعت معینی را وقف عمران مسجد روستا کرده و یا آن پیرزن که در تبریز بخشی از اموال خود را به نیت پخش دانه برای پرندگان در روزهای برفی زمستان وقف کرده است، این تبلیغات رنگارنگ را دیده بود که به فکر وقف افتاد و یا پای منبر عالمی از اهمیت صدقه جاریه شنید و به فکر وقف و رسیدن حسنه بعد مرگ افتاد؟
نام سازمان اوقاف را مردم عادی تا همین چند سال پیش شاید سالی یکبار آن هم زمان برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن تهران می‌شنیدند؛ اما در سال‌های گذشته سازمان اوقاف مسئولیت‌های جدیدتری برای خود تعریف کرده و طی آن نامش را بیشتر از روز قبل به گوش‌ها می‌رساند. ورود جدی به انتخاب هیئت امنای مساجد کرده است و صلاحیت نامزدهای آن را با تشکیل بخش‌های جدید بررسی و احراز می‌نماید؛ دارات جدیدی در همه شهرستان‌های کشور ایجاد کرده و با استخدام روحانیان جوان آن‌ها را به ریاست آن ادارات منصوب کرده و برایشان میزی و پشت میزی تعریف کرده است. جشنواره وقف در آیینه رسانه، فیلم وقف و… را در سطوح شهرستانی، استانی و کشوری برگزار می‌نماید، برای امامزادگان معاونت‌های مختلف عمرانی، فرهنگی، تبلیغی تعریف کرده است و…
همین الآن که سایت سازمان اوقاف را می‌بینم در صفحه اصلی با ده نماینده مجلس درباره اهمیت وقف گفت‌و‌گو شده است. آیا مسئولین سازمان اوقاف فکر می‌کنند مردم با سخنان حضرات نماینده راغب به وقف می‌شوند و یا پشت‌سر این گفت‌و‌گو‌ها مولفه‌القلوب با نمایندگان برای اهداف جاری سازمان مد نظر است؟
طبق گفته مسئولین سازمان اوقاف، بودجه این سازمان از نیات واقف و یا درآمد موقوفات تامین می‌شود. آنطور که به عقل ناقص من می‌رسد، اکثریت واقفان مرحوم و مرحومه و یا حی و حاضر راضی به هزینه‌کرد از محل وقفشان برای هزینه جاری این سازمان عریض و طویل و کارمندانش و یا جشنواره‌های مختلف و بیلبورد و آگهی در روزنامه نیستند. باز هم نقبی می‌زنم به سنت ترویج وقف در گذشته که بیشتر روی اقناع حس دین‌دوستی مردم مبتنی بود تا این تبلیغات رنگارنگ.