پشت پرده دوره های ضمن خدمت در کهگیلویه و بویراحمد

دوره های ضمن خدمت فرهنگیان که در ارتقای شغلی و مزایای شغلی نقش دارد، به بازاری داغ برای برگزار کنندگان تبدیل شده است. تعداد بالای فرهنگیان در مقایسه با کارمندان سایر ادارات دولتی در کنار وجود نوعی اجبار برای گذراندن دوره های ضمن خدمت، سبب شده تا آموزشگاه ها و افراد زیادی به رقابت در برگزاری این دوره ها مشغول باشند.
این بازار داغ و پر طرفدار طبیعی است که در سایه ضعف و سهل انگاری در نظارت،  تنور رانت و ویژه خواری را داغ کند و برخی در تلاش باشند تا از جیب همیشه خالی فرهنگیان با زور برای ارتقای علمی آنها مایه بگذارند، این برخی با یک نامه و یا یک دستورالعمل می توانند سود سرشاری را عاید یک موسسه خصوصی نمایند و همین عوامل سبب شده که حساسیت در زمینه برگزاری دوره های ضمن خدمت فرهنگیان هم از سوی جامعه بزرگ معلمان و هم از سوی جامعه آموزشگاه داران و برگزار کنندگان دوره ها بالا باشد.
با این مقدمه کوتاه می توانیم به سراغ این دوره های پرحاشیه در کهگیلویه و بویراحمد برویم. قصه از این قرار است که مطابق آنچه در این گزارش بیان می شود، شرکتی با استمداد از نامه های جبری آموزش و پرورش قصد دارد که بازار دوره های ضمن خدمت فرهنگیان را قرق کند و علی رغم اینکه مسئولان متولی در استان حتی به آموزش و پرورش هشدار می دهند که شرکت فوق مجوز برگزاری چنین دوره ای ندارد اما انگار آموزش و پرورشی ها قصد کوتاه آمدن از اجبار جامعه بزرگ خود به گذراندن دوره ضمن خدمت -صرفا در شرکت مذکور-را ندارند. آنچه در زیر می آید، شرح مفصل این ماجرا از ابتدا تا به امروز به روایت اسناد و مدارک است.

اتمام حجت استانداری، آغاز ماجرا
در آبان ماه سال ۱۳۹۳، مدیرکل وقت دفتر آموزش و پژوهش استانداری کهگیلویه و بویراحمد طی نامه ای به کلیه دستگاه های اجرایی، دو شرکت دنا کوشا و آموزش بازرگانی یاسوج را فاقد مجوز قانونی برای برگزاری دوره های آموزشی می داند و در نامه ای با قید فوریت اعلام می کند که گواهینامه های صادره از سوی این دو شرکت فاقد اعتبار است.
همین مدیرکل در دی ماه همان سال با ارسال نامه ای به آموزش و پرورش در خصوص مجوزهای اصداری بنیاد ICDL که ظاهرا در کنار دو شرکت فوق و با مدیریت واحد فعالیت داشته است، اظهار نظر می کند. در نامه دوم نکات حائز اهمیتی وجود دارد که بعدتر در رمزگشایی از سیاستهایی که آموزش و پرورش اتخاذ می کند، راهگشاست.
دفتر آموزش و پژوهش استانداری در نامه مذکور خطاب به مدیرکل آموزش و پرورش می نویسد که بنیاد ICDL حق برگزاری آزمون ICDL را ندارد. همچنین دستگاه نمی تواند با چنین شرکت هایی اقدام به انعقاد قرار داد نماید و کارکنان باید شخصا اقدام به پرداخت شهریه نمایند.
رییس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کهگیلویه و بویراحمد، دیگر شخصی است که آموزشگاه دنا کوشا را فاقد مجوز می داند و می گوید که گواهینامه های صادره بنیاد ICDL (دنا کوشا، نماینده این بنیاد در استان است) برای ارتقای کارکنان دولت، فاقد اعتبار است.
حسن نوروزی همچنین در نامه ای خطاب به مدیرکل بازرسی استانداری اسامی شرکت هایی که از سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای برگزاری دوره های آموزش کارکنان دولت فاقد مجوز هستند را اعلام می کند و باز نام های آشنایی چون دنا کوشا و آموزش بازرگانی به چشم می خورد. نوروزی در این نامه صراحتا نمایندگی بنیاد ICDL ایران در استان کهگیلویه و بویراحمد را فاقد وجاهت قانونی می داند.

اجبار از آموزش و پرورش!
تا اینجای ماجرا احتمالا کاملا واضح است که مراکز مربوط طبق نامه های مسئولان و متولیان استانی فاقد وجاهت قانونی هستند و گواهینامه های آنها اعتباری ندارد اما از اینجا به بعد به تشریح اجبارهای آموزش و پرورش برای برگزاری دوره ها توسط همان آموزشگاه هایی که نامشان آمد، می پردازیم.
علی رغم اینکه هشدارهای مسئولان از سال ۱۳۹۳ شروع شده بود اما در پنجم خرداد ماه سال ۱۳۹۴، آموزش و پرورش استان در نامه ای از طرف مدیرکل این نهاد به ادارات تابعه دستور همکاری در خصوص آموزش و آزمون با نمایندگی بنیاد ICDL در استان را می دهد.
اداره آموزش و پرورش شهرستان بویراحمد هم در روز بعد از نامه مدیرکل، اسامی دوره های آموزشی نمایندگی این بنیاد در استان را با معرفی نام شخص نماینده و آدرس آن به کلیه مدارس ابلاغ می کند و خواستار اطلاع رسانی در مورد این دوره های آموزشی به فرهنگیان می شود.
آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد که شاید از نحوه همکاری دو اداره تابعه خود یعنی گچساران و دهدشت ناراضی است در نامه ای در بهمن ماه سال ۱۳۹۴، به مدیران این دو شهرستان باز موضوع را یادآور شده و خواستار اقدام قانونی (!) این ادارات می شود.
اداره بویراحمد اما در اجبار فرهنگیان به مراجعه به این نمایندگی این بنیاد فعال است و در آذر ماه ۱۳۹۴ ضمن معرفی کامل دوره ها به مدارس، مهارتهای هفتگانه ICDL را الزامی و پیش نیاز دوره های بعدی دانسته و فرهنگیان و حتی دانش آموزان را برای شرکت در این دوره ها در نمایندگی این بنیاد (شرکت آموزش بازرگانی) هدایت می کند.

سال ۹۵، جدال در دهدشت
ماجرای اصرار آموزش و پرورش بر گذراندن دوره های ضمن خدمت فرهنگیان در یک آموزشگاه خاص، در شهرستان کهگیلویه کار را به شکوائیه هم می کشاند. ظاهرا معترضان به این تصمیم آموزش و پرورش دست به دامان فرماندار می شوند و فرماندار این شهرستان هم بنیاد ICDL را فاقد مجوز برگزاری دوره های آموزشی در شهرستان می داند و از مدیر آموزش و پرورش دهدشت می خواهد که از فعالیت نماینده این بنیاد جلوگیری کند. در پایان بهار سال ۱۳۹۵ و با نامه مدیر آموزش و پژوهش های توسعه و آینده نگری کهگیلویه و بویراحمد، ماجرا وارد فاز جدیدی می شود. این نهاد که یکی  از واحدهای سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان است در نامه خود بنیاد ICDL  را مجاز به برگزاری یک دوره – مهارتهای حرفه ای و اداری کار با رایانه ۲۲ ساعت- می داند که در ادامه فرماندار کهگیلویه ضمن نام بردن از این دوره، صلاحیت برگزاری دیگر دوره ها را برای بنیاد مذکور رد می کند این در حالی است که در نامه نگاری های آموزش و پرورش نام تعداد زیادی دوره برای مرکز ذکر شده بود که فرهنگیان می توانستند در آنها شرکت کنند.

آخرین تلاش آموزش و پرورش
کار به جایی می رسد که سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور هم در این موضوع اظهار نظر می کند، رئیس امور ساختارهای سازمانی و دولت الکترونیک سازمان مدیریت و برنامه ریزی در نامه ای در مرداد ماه سالجاری به رییس این سازمان در استان کهگیلویه و بویراحمد ابعاد دقیق ماجرا را روشن می کند. علیرضا شاهپوری دوره های مجاز برای بنیاد ICDL را علاوه بر «مهارتهای حرفه ای اداری کار با رایانه (۲۲ ساعت)، دوره های مهارتهای حرفه ای کار با رایانه (ICDL) می داند و البته تاکید می کند که کارمند باید به صورت خود آموز در این دوره ها شرکت کند و پرداخت هزینه ها توسط کارمند فراگیر و نه دستگاه اجرایی صورت می گیرد.
در نامه رییس امور ساختارهای سازمانی و دولت الکترونیک سازمان مدیریت و برنامه ریزی، موسسات مجاز برای برگزاری دوره ها اینگونه معرفی می شوند:  «مراکز و موسسات مجری آموزشی که از طریق سامانه مدیریت آموزش فناوری اطلاعات کارکنان دولت به  عنوان مجری دوره مهارت های حرفه ای اداری کار با رایانه معرفی شده اند» که کارمند دولت می تواند بصورت خودآموزی با مراجعه به آنها آموزش ببیند و با ارایه گواهی از امتیازات آموزشی موجود در نظام آموزشی کارکنان دولت بهره مند شود.
آموزش و پرورش استان که هر جا فعالیت نمایندگی بنیاد موصوف به حالت تعلیق درآمد (از جمله شهرستان کهگیلویه و با دستور فرماندار که پیشتر به آن اشاره شد) خود اقدام به برگزاری دوره کرد و در این میان بحث خودآموزی را نادیده گرفت در ماه جاری آخرین تلاش را برای بنیاد ICDL انجام داد.
مدیر آموزش و پرورش شهرستان بویراحمد در ۱۸ بهمن ماه سالجاری در نامه ای به کلیه مدارس این شهرستان از تفاهم نامه ای بین آموزش و پرورش و بنیاد ICDL خبر می دهد، تفاهم نامه ای که خلاف اعلام نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور مبنی بر خود آموزی است. در نامه آموزش و پرورش بویراحمد که براساس نامه اداره کل نگارش شده است، تنها دو مرکز که یکی از آنها آموزش بازرگانی دنا کوشا (همان نمایندگی بنیاد ICDL) است را معتبر می داند و بغیر از این دو موسسه، مدارک سایر مراکز را فاقد اعتبار می داند که بازهم خلاف هم اظهار نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور عمل می کند تا بدین وسیله آخرین دفاع تمام قد را از بنیاد ذکر شده داشته باشد.

کسر از حقوق، خلاف بخشنامه ها
فصل دیگر داستان برگزاری دوره های ضمن خدمت فرهنگیان، ماجرای هزینه های این دوره هاست. در حالی که پیشتر اشاره شد، مدیرکل وقت دفتر آموزش و پژوهش استانداری به ادارات این اجازه را نمی دهد که با موسسات و نهادها قرارداد ببندند و باید شهریه دوره ها شخصا توسط خود کارمند پرداخت شود اما بارها در جریان نامه های ادارات آموزش و پرورش کسر از حقوق به صورت قسطی درج شده است.
مدیرکل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد در نامه ای که در سال ۱۳۹۴ به ادارات تابعه خود می نویسد کسر قسطی هزینه شرکت در دوره ها را متذکر می شود. مدیر آموزش و پرورش شهرستان کهگیلویه نیز در آذرماه سالجاری ضمن معرفی تعدادی دوره آموزشی از کسر هزینه آنها به صورت قسطی از حقوق کارکنان خبر می دهد.
این اقدامات خلاف بخشنامه های وزارتی و دولتی نیز هست چرا که اگر نگاهی به بخشنامه ها و دستورالعمل های نهادهای بالادستی ادارات استان هم بیاندازیم، بحث هزینه دوره ها شفاف و روشن مشخص شده است. معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور در بخشنامه ای دستگاه های اجرایی را مکلف می کند که اعتبارات آموزش و بهسازی را در بودجه سنواتی دستگاه پیش بینی کنند.
در سال ۱۳۹۳ هم مرکز برنامه ریزی منابع انسانی و فناوری اطلاعات وزارت آموزش و پرورش ادارات کل استانی را مکلف می کند که «صرفا در صورت تامین اعتبار از محل سایر منابع مالی استان می تواند نسبت به برنامه ریزی و اجرای سایر دوره های آموزشی اقدام نمایند» و منظور از سایر دوره ها هم دوره هایی است که آموزش های بدو خدمت، بدو انتصاب و حین خدمت دبیرانی که حسب ضرورت به عنوان آموزگار به کار گرفته می شوند و دوره های آموزشی مرتبط با کتاب های تازه تالیف نباشد. لذا دوره های فناوری اطلاعات و ICDL جزو همان سایر دوره هایی است که از بند مذکور بخشنامه وزارت آمده است.
معاون وزیر آموزش و پرورش هم در اظهار نظری رسانه ای شده در دی ماه سالجاری دریافت وجه بابت کلاسهای ضمن خدمت را تخلف می داند.  علی زرافشان  می گوید که دوره های ضمن خدمتی که مجری آن آموزش و پرورش است رایگان است و منابع مالی آن را وزارتخانه تامین می کند که براساس گفته های این معاون وزیر هم آموزش و پرورش استان و در شرایطی که مقام بالادستی آنها، دریافت وجه را منع کرده تخلف نموده و به صورت کسر از حقوق از معلمان هزینه ضمن خدمت دریافت کرده اند.
اینجا به انتهای داستان دوره های ضمن خدمت فرهنگیان استان می رسیم، دوره هایی که فرهنگیان مجازند، خودشان در آموزشگاه های مورد تایید و مجوز دار بگذارنند اما چنان که ملاحظه شد آموزش و پرورش سعی در هدایت آنها برای آموزشگاهی خاص داشته است. دوره هایی که نباید بخاطر آن از حقوق فرهنگیان کسر می شد اما شده است و دوره هایی که بررسی دقیق آن، برای جلوگیری از تضییع حقوق فرهنگیان نیازمند ورود نهادهای نظارتی و بازرسی است.

**پیمان فرامرزی – امید مردم